Hai chín tháng mười hai lẻ ba là đúng ngày sinh nhật lần thứ năm của thằng Quý con trai cưng của tôi. Bà ngoại thương nó nhất. Bà hứa gần đến dịp sinh nhật nhất định sẽ lên ở chơi với cháu một tháng. Quê ngoại ở miệt miền Tây nổi tiếng gạo trắng nước trong và giàu truyền thống cách mạng. Thấm thoát đến ngày bốn tháng mười - cái ngày theo lời bà nói trong điện thoại là ngày “Thanh Long Hoàng Đạo” xuất ngoại cực tốt. Sáu giờ sáng đón bà tại bến xe miền Tây. Đúng ngày theo lệnh bà xã tôi đi đón sớm hơn một giờ. Đang miên man suy nghĩ trong thời gian chờ đợi đến độ bực mình với vợ thì xe đến. Tôi phát hiện ngay thấy bà ôm một bọc to tướng và đứng đầu tiên trước cửa xe.

Bước xuống, nhìn thấy tôi bà tươi cười nói “Đi xe bây giờ thật sướng, giờ giấc trúng phóc..”

Tôi chào má rồi bước vội nhanh tay đỡ lấy cái bao nặng trịch, thầm đoán bên trong nhất định có gạo ngon ! Trên đường đi bà cứ khen thành phố bây giờ thật đổi mới, văn minh, người đi đường chấp hành nghiêm chỉnh luật giao thông. Tôi cứ ậm à, ậm ừ, vâng dạ nối tiếp câu chuyện đa chủ đề của bà suốt chặng đường về.

Đến cửa nhà, dừng xe cẩn thận tôi giục bà xuống xe, không hiểu sao bà nói như giận:

“Mày lừa tao hả Tư?”

Tôi giật mình sững người hỏi lại, “cái gì thế má?”

Bà nói to: “Hồi vợ mày đẻ, tao đã ở đây tám, chín tháng trời còn lạ gì. Đến được nhà mày phải đi qua hàng cây số đường ổ bò, ổ voi, trời mưa cứ như băng qua ao cá tra miền Tây vậy, trời nắng thì bụi đất đỏ đầy trời chứ ...”.

Thẫn thờ một chút rồi tôi cũng hiểu ra ý bà muốn nói, liền gọi to “Quý ơi ra đón ngoại lên”. Như đứng đợi từ trước, Quý chạy ào ra ôm bà. Tay ôm cháu, tay sờ lên má cháu, nhưng mắt bà vẫn không rời con đường nhựa trải đen nhánh, phẳng lỳ nhộn nhịp hàng quán hai bên đường người mua  kẻ bán tập nập, giống như khu phố sầm uất có từ lâu đời trước cửa nhà tôi. Tôi giục bà vào nhà. Bà cứ dắt thằng Quý bước dọc ra con đường, tôi vội bước theo mời má vào nhà nghỉ rồi đi chơi sau.

Nhưng bà lại hỏi liên tục: “Đây có phải nhà cô H, anh T và kia có phải nhà của ông Giám đốc không?”

Tôi trả lời “Dạ đây toàn là nhà của anh em công nhân thôi” nghe vậy nét mặt bà tươi vui rạng rỡ khiến bà như trẻ lại so với cái tuổi bảy mươi đến chục tuổi.

Đi hết con đường số năm, bà đứng ngắm những dãy nhà khang trang bà chợt hỏi “thế ở khu tập thể này có mấy con đường ?”

Tôi nhanh miệng: “dạ mười má ạ”

Bà đứng như trời trồng giữa ngã ba đường số năm và số sáu ngắm nhìn tứ phía một hồi, rồi nói: “Ở miền Tây khi xây dựng một cây cầu bê tông thay cầu khỉ trị giá mười lăm  triệu đồng, đã được đúc tên ghi công đức người có công đóng góp xây dựng…” .

Tôi hiểu ý của má tôi nhưng không thể nói ra....